زندگی امروز خیلی از ما پر از حواس‌پرتی‌های بالقوه هست. مثلا چی؟ تلفن هوشمند، ایمیل، حتی فکرهایی که داریم در مورد اینکه چطوری اقساط‌‌مون رو به موقع پرداخت کنیم و …. اما واضح و مبرهن است که هر چقدر اجازه بدیم توجه‌مون کم بشه و حواس پرت بشیم، توانایی خودمون رو برای انجام به موقع و درست و دقیق کار کاهش می‌دیم. از اونجایی که دلمون نمی‌خواد کارکردمون آسیب ببینه باید برامون جالب باشه که راهبردهایی رو که به متمرکز بودن کمک می‌کنه بشناسیم.
نویسنده: آمنه محمدی
تمرکز یعنی چی؟
اولش خوبه یه توافقی بکنیم که داریم درباره چی صحبت می‌کنیم، وقتی می‌گیم توجه یا تمرکز اصلا منظورمون دقیقا چیه؟
بر اساس تعریف مورد توافق در روانشناسی “توجه” فرآیند شناختی معطوف کردن ذهن، به طور انتخابی، روی یه چیز و نادیده گرفتن سایر چیزهاست. یعنی بتونیم به خودمون بگیم: به چه کار آیدت ز گل طبقی؟ ز گلستان من ببر ورقی. بی‌خیال سایر محرک‌ها دل بده به امهات مطلب.
اما تمرکز یعنی چی؟ به این که هر کس چه مدت می‌تونه یا می‌خواد مرکز توجه‌ش رو روی یه موضوع حفظ کنه میگن تمرکز. در واقع کسی که می‌گه من تمرکز ندارم به این معنیه که نمی‌تونه برای مدت مد نظر و دلخواهش که ممکنه یک دقیقه یا یک ساعت باشه این مرکز توجه رو حفظ کنه.
خب گفتیم برای درست و دقیق و با کیفیت کار کردن یکی از مهم‌ترین مهارت‌ها اینه که بتونیم به یک کار توجه کنیم و روش تمرکز کنیم. خلاصه اجازه ندیم توجه‌مون منحرف بشه. یا انرژی خودمون رو برای موضوعاتی که در اولویت نیست هدر ندیم. کسانی که دوست دارند موفق باشن باید بر هنر ایجاد تعادل در سه نوع تمرکز تسلط پیدا کنند: تمرکز درونی (ارزش ها، شهود و نحوه پاسخگویی ما)، تمرکز بر دیگری (حضور داشتن و همدلی با دیگران) و تمرکز بیرونی (آگاهی از فرآیندها و روندهای کلان‌تر در جامعه).
چطور تمرکزمان را افزایش دهیم؟
اما چطوری میشه تمرکز رو بیشتر کرد. اینجا چندتا راهبرد پیشنهادی رو نوشتم که با خوندن کتاب تمرکز Focus از جناب دنیل گلمن یاد گرفتم. البته حواسمون هست که این همه ماجرا نیست و ممکنه راه‌‌بردهای دیگه‌ای هم برای توفیق در این مهارت مهم باشه.
خلاصه کتاب تمرکز را در اپیزود ۱۱ پادکست بی‌پلاس بشنوید.
۱- ذهن سرگردان به کمکمان می‌آید
اول اینکه گاهی به ذهن‌تون اجازه بدین سرگردون بشه و برای خودش گردش کنه. ذهنی که زیاد سرگردون هست، لزوماً به این معنی نیست که در مسیر اشتباهی سرگردونه. گاهی اوقات استراحت دادن به ذهن دقیقاً همون چیزی هست که ما بهش نیاز داریم. چون ذهن ما رو به سمت چیزی که می‌خواستیم بفهمیم می‌بره. برای خیلی از ما ممکنه به نظر برسه که زمان استراحت یه کالای لوکسه که نمی‌تونیم از عهده داشتنش برباییم. اما در واقعیت، ما نمی‌تونیم بدون استراحت کار کنیم. شاهدش هم اینکه مطالعات نشون دادن ما می‌تونیم تا ۴۰ درصد ایده‌های بکر بیشتری تولید کنیم اگر به ذهن خودمون اجازه استراحت و گردش بدیم. از این به بعد وقتی دیدید که مدتیه به صفحه کارتون خیره شدید و کار هم پیش نمی‌ره یه استراحت کوتاهی به ذهن‌تون بدید و بذارید هر جا دلش خواست گردش کنه. اگر این توصیه رو انجام ندید معمولا فقط خسته‌تر و مایوس‌تر می‌شید و کاری هم پیش نمی‌ره.
۲. قطع ارتباط الکترونیکی
دو اینکه هر چند وقت یه بار به طور منظم همه ارتباطات الکترونیکی خودتون که باعث حواس پرتی میشه رو قطع کنید. وقتی که در سکوت و خاموشی میریم تمرکز ما بهتر میشه. اما حواستون باشه که در وضعیت قطع ارتباط بهتره جاهای شلوغ و پر سر و صدا که محرک‌های بیرونی توش زیاده نرید. بهترین جاها برای وقت گذروندن در شرایط قطع ارتباط الکترونیکی دامن پر مهر مادر طبیعته، البته اونجا هم محرک بیرونی هست. ولی آواز پرنده و صدای آب و باد اتفاقا به بهبود تمرکز کمک می‌کنه.
۳. غرقه‌گی را تجربه کنید
سه اینکه حتی شده برای مدت محدود کاری رو انجام بدید که دوست دارید. اجازه بدید در کار مورد علاقه تا جایی متمرکز بشید که به اصطلاح احساس غرقه شدن پیدا کنید. شاید از قبل می‌دونستید که تغذیه، خواب و ورزش تعیین‌کننده‌های مهمی برای داشتن تمرکز خوب هستند، اما دانیل گلمن یک تعیین کننده دیگه رو هم معرفی می‌کنه که به احتمال زیاد قبلا در موردش نشنیدید: انجام کاری که دوست دارید.
اگر کنجکاوین درباره‌ی غرقگی بیشتر بدونین این ویدیوی کانال یوتیوب بی‌پلاس رو از دست ندین
۴. تخیل رویای دور از دسترس
چهارم هم اینکه برای داشتن تمرکز بهتر و گرفتن تصمیمات بلندمدت بهتر، مشکلات دور رو فوری تصور کنید. بالاخره همه ما رویایی داریم و چیزی هست که به شدت تو خیالمون دنبال رسیدن بهش هستیم. بدونید که کار کردن روی اون رویا تمرکز شما رو تقویت می‌کنه. این چیزها زندگی رو واجد ارزش زیستن می‌کنه. پس از کار کردن روی رویاهاتون چه دور از دسترس و پیچیده و چه ساده و دست یافتنی غافل نشید. رسیدن به اونا رو به تعویق نندازید، براش ضرب‌الاجل تعیین کنید و نسبت به ضرب الجل تعیین شده متعهد بمونید.
خلاصه اینکه دونستن این مطالب هم به درد دختر ۱۳ ساله‌ای می‌خوره که تازگی اولین گوشی هوشمند خودش رو صاحب شده و هم مدیر ۶۲ ساله‌ای که تحت فشار زیادی برای داشتن عملکرد خوبه.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
- برای نوشتن این یادداشت از منابع زیر استفاده کردم:
۱- https://fourminutebooks.com/focus-summary/
2- https://hbr.org/2013/12/staying-focused - تصویر اصلی یادداشت کاریه از Tim Gouw
در خبرنامه ششم پادکست بی‌پلاس از دنیل گلمن و کتاب تمرکز صحبت کردیم. اگر خوندن این نامه رو از دست بیشتر بخوانید
در دوره‌ی کووید بخش قابل توجهی از شاغلین کار از خانه رو تجربه کردن. در سرتاسر دنیا. این روزها دیگه بیشتر بخوانید
نیر ایال به تعبیری هم رفیق دزد بوده هم شریک قافله. دو تا کتاب نوشته یکی برای گیرانداختن کاربر با بیشتر بخوانید
خیلی متن قشنگی بود
بسیار جالب و مفید بود
پادکست این قسمت هم واقعا عالی بود
کتابش که دیگه حتما عالیه