حرف‌های ضد کشور چین و مردمش گوشه و کنار دنیا کم نیست. آپریل ۲۰۲۰ اوایل همه‌گیری در آمریکا دانش‌آموز‌ی مقابل همکلاسی‌هاش از تنفرش نسبت به چینیها گفت. خیلی ساده و بدون اینکه ملاحظه‌ی همکلاسی‌های چینیش رو بکنه گفت «من از چینیها خوشم نمی‌آد، چون کرونا و قرنطینه از چین شروع شد». این تنفر نه فقط به بچه‌ها محدود میشه و نه نشونه‌هاش محدود به آمریکاس. یک ماه قبل از این اظهار نظر کودکانه، هشتگ‌های ضدچینی توی توئیتر داغ بودن و نفرت پراکنی نسبت به چینیها توی توئیتر ۹۰۰ درصد افزایش داشت. تو خیلی از کشورهای دنیا جنبش‌های ضدچینی راه افتاد. انگار چینیها هرچه رشد اقتصادی بیشتری داشتن، محبوبیت اجتماعی بیشتری از دست دادن و کووید هم سرعت این سیر نزولی محبوبیت رو بیشتر کرده. اینجا نگاهی انداختیم به میزان تنفر از چینیها در کشورهای مختلف.
نویسنده: بهجت بندری
بین فساد در یک کشور و میزان محبوبیت چین رابطه‌ای هست
هرچه سطح فساد در یک کشور بالاتر باشه، مردم اون کشور تمایل بیشتری به چین دارن. نیجریه یکی از بدترین کشورهاس از نظر شاخص فساد و چینیها بین نیجریه‌ای‌ها خیلی محبوبن. یعنی اگر بخوایم بگیم چینیها بین کدوم کشورها از همه محبوب‌ترن رتبه‌ی اول میرسه به روسیه و بعد نیجریه. حدود ۷۰ درصد مردم نیجریه دید خیلی خوبی نسبت به چین دارن.
جز وضعیت فساد، بین سرانه تولید ناخالص داخلی کشورها و دیدگاه مردم اون کشور نسبت به چین هم رابطه‌ی معنی‌داری هست. تو کشورهایی که تولید ناخالص بالاتری دارن مردم دید منفی‌تری نسبت به چینیها دارن. مثلا مردم هلند، سوئد، آلمان و آمریکا منفی‌ترین دیدگاه رو نسبت به چینیها دارن. در نقطه مقابل این طیف کنیا، نیجریه، اوکراین و تونس هستن که چینیها بین مردمش محبوبن و سرانه تولید ناخالص داخلی پایینی هم دارن.
این اطلاعات رو از مرکز تحقیقات پیو داریم. از سال ۲۰۰۵ تا امروز این مرکز هر سال نظرسنجی توی کشورهای مختلف انجام میده و جایگاه و میزان محبوبیت و تنفر از چین رو می‌سنجه. البته این یکی از نظرسنجی‌هاشه و اطلاعات خیلی جالبی هم از این نظرسنجی‌ها در میاد.
مثلا کشورهایی که چین صادرات بیشتری بهشون داره، دیدگاه‌های منفی بیشتری نسبت به چین دارن. آمریکا و ژاپن بیشترین صادرات رو از چین دریافت می‌کنن، و مردم این کشورها دیدگاه منفی‌تری نسبت به چین دارن. در حالی که لبنان، تونس و بلغارستان صادرات نسبتا کمی از چین دریافت می‌کنن و اکثریت هم در این کشورها دید مثبتی نسبت به چین دارن.
تنفر از چین همیشه تا این حد نبوده، مثلا درباره‌ی آمریکا سال ۲۰۱۸ می‌دونیم که ۴۶٪ آمریکایی‌ها دیدگاه منفی نسبت به چین داشتن اما سال ۲۰۲۱ حدود ۷۰٪ آمریکایی‌ها دیدگاهشون نسبت به چینیها منفی شده بود.
با خلاصه کتاب چین کیسینجر از زاویه‌ی روابط بین‌الملل و در بستر تاریخی چین رو بشناسین.
چرا محبوبیت چین مهم است؟
از شروع همه‌گیری تا امروز درباره نحوه مدیریت ویروس کرونا انتقادهای زیادی به چین وارد شده. همین انتقادها و شرایط باعث شد محبوبیت چین در بیشتر کشورها از قبل هم کمتر بشه. نزول محبوبیت چین در شرایطی که مهم‌ترین بازیگر در اقتصاد جهانه اتفاق معمولی نیست و مانع جدی‌ایه برای پیشروی اقتصادی چین. چین از نظر اثرگذاری روی اقتصاد جهانی دوشادوش آمریکا حرکت می‌کنه اما از نظر محبوبیت فاصله‌ی خیلی زیادی با آمریکایی‌ها داره. موسیقی، فیلم و مدهای چین محبوبیت جهانی ندارن. فرهنگ پاپ و ستارگان پاپ چینی جایگاه بالایی تو کشورهای دیگه ندارن و شناخته شده نیستن. این شرایط رو وقتی با تاثیر فرهنگ پاپ روی پیروزی آمریکا در طول جنگ سرد مقایسه کنیم متوجه غیرطبیعی بودن و مهم بودنش می‌شیم.
یک نمونه از قدرت فرهنگ پاپ رو توی پست نسیم تغییر و پایان جنگ سرد می‌تونین بخونین.
امروز هم اگر مردم در آسیا و استرالیا طرفدار موسیقی پاپ چینی یا فیلم‌ها و سریال‌های چینی بودن، یا تصویر مثبت‌تری از چین داشتن، ممکن بود راحت‌تر با طرح‌های همکاری دولت‌هاشون با چین کنار بیان. چین ممکنه اقتصاد دنیا رو گرفته باشه توی دستش اما فرهنگ رو نه، و برای نفوذ به قلب مردم لازمه فرهنگ مسلط باشی، اقتصاد تنهایی کافی نیست.
بعضی از تحلیل‌گرها دلیل این بی‌علاقه‌گی به فرهنگ چینی رو توی جذاب نبودن هنر و فرهنگ چینی می‌بینن. بعضی دیگه میگن دولت به قدری روی محتواهای فرهنگی نظارت و دخالت می‌کنه که جایی برای تولید محتوای خلاقانه و جذاب نیست. فقط ۲۵ درصد از مردم در آمریکای لاتین و ۳۴ درصد از آفریقایی‌ها نظر مثبتی در مورد موسیقی، فیلم یا سریال چینی دارند، در حالی که بیشتر از نصفشون طرفدار محصولات فرهنگی آمریکا هستند. هالیوود همچنان حرف اول رو میزنه.
این عدم محبوبیت فقط بیرون از مرزهای چین پرقدرت نیست. در داخل مرزها هم فرهنگ غربی محبوب‌تر از فرهنگ چینیه و تقلید از فرهنگ غربی بیشتر تمجید میشه. مردم هنوز برای سرگرمی و تفریح به ایالات متحده، اروپا، کره جنوبی و حتی ژاپن سفر می‌کنن که سابقه‌ی تاریخی پر جنگ و جدالی هم با هم داشتن. فرهنگ پاپ تایوان و هنگ کنگ مطلوب‌تر از فرهنگ چینی به نظر میاد و قشر جوان چین به تایوان و هنگ کنگ تمایل بیشتری دارند تا چین. البته همیشه شرایط اینطور نبوده.
جنگ تریاک شروع روند نزولی فرهنگ چینی
فرهنگ چینی دوره‌های طلایی و باشکوهی رو گذرونده. عصر طلایی چین به قدری تحسین برانگیز بود که امروز هم فرهنگ چینی روی همون محصولات فرهنگی باستانی تکیه داره. «هان هان» یکی از وبلاگ نویس‌های محبوب چینیه، توصیف جالبی داره از شرایط فرهنگی امروز چین، میگه مثل اینه که خانواده دوست دخترت از شما بپرسند که وضع مالیت چطوره و شما بهشون بگین ما اجداد ثروتمندی داشتیم. مثل چیزی که ما می‌گیم شغل آقا داماد پدر پولدار داشتنه.
درباره‌ی جنگ تریاک تو پست چطور تریاک باعث استقلال هنگ کنگ شد بخونین.
بعد از شکست چین در جنگ تریاک، چینیها استراتژی مواجهه‌شون رو با غرب کاملا تغییر دادن. به این معنی که تصمیم گرفتن از دانش غربی به عنوان پوسته‌ی بیرونی ارزش‌های چینی استفاده کنن. این روش و نگاه هنوز هم پابرجاست و دولت نظارت شدیدی داره روی محتوایی که ارائه میشه تا این محتوا فرهنگ چینی رو فرهنگی جذاب و خوب معرفی کنه. نتیجه هم معمولا رضایت بخش نبوده. محصول‌های فرهنگی که توی این شرایط ساخته شدن حتی با سلیقه‌ی مردم چین هم هم‌خوان نیست. چین بزرگترین طبقه متوسط جهان و همچنین بزرگترین جمعیت میلیاردر جهان رو داره. برای همین مصرف کنندگان چینی می‌تونن ذائقه سازان جدید جهان باشن. اما سلیقه فعلی اونها در زمینه سرگرمی و مد عمدتاً از خارج از کشور چین تامین میشه. تا وقتی که فرهنگ چینی توی مرزهای کشورش جایگاه مطلوبی نداره نمیشه انتظار محبوبیت جهانی داشت برای چینیها.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
برای نوشتن این مطلب از منابع زیر استفاده کردم:
تصویر اصلی یادداشت عکی از Rod Ramsell است.
در آغاز قرن نوزدهم چین از قافله پیشرفت، مخصوصاً پیشرفت صنعتی و کشاورزی، حسابی عقب مانده بود. اما نمی‌توانست این بیشتر بخوانید
فنگ لی‌ژی از چهره‌های الهام بخش مخالفان دولت چین و فعال حقوق بشر بود. پس از کشتار میدان تیان‌آن‌من، فنگ بیشتر بخوانید
عکس‌های امروز نانکینگ رو که ببینید، شاید سخت باور کنید که کمتر از صد سال پیش بخش‌های زیادی از این بیشتر بخوانید
داداش عنم توی دهن هر چیز چینی و هر متولد چین
چین چه عنی باشه که بخواد محبوبیت فرهنگی هم براش تراشیده باشه
کص ننه چین و خایه مالاش که امثال شما باشین
دهنتو ببند دیگه بهترین کمپانی های آمریکا تو فعالیت دارن از اپل بگیر تا مایکروسافت تو خیلی از مستند های بی بی سی طبیعت چین و نشون می دن اون غار ها و طبیعت بکرش مغز آکبندت می کشه اینا رو می گم ؟ حالا خیلی ها از چینی خوششون میاد یه بحثیه دقیقا مثل خود ما ایرانی‌ها کشور های منطقه که دل خوشی از ما ندارن این قدر دزدی دروغگو حرف رکیک و فحش می دیم همه جا ما رو به چشم یه وحشی و بی فرهنگ می بینند همون فیلم سیصد جنایت های تاریخی علیه ما دیگر ممالک نشون میده البته اغراق نمایی زیاد پس دهن کثیفتو ببند ما نژادمون نه بالاتره نه پایین تر از بقیه مردم جهان هیچ فرق و تمایزی نداریم