گلدول هرچند نویسنده محبوب و پرمخاطبی است اما منتقدهای جدی هم دارد. منتقدانی که می‌گویند گلدول نویسنده خطرناکی است.
نویسنده: بهجت بندری
چرا مالکوم گلدول از برگشتن به وضعیت عادی بعد از کرونا صحبت می‌کند؟
مالکوم گلدول بعد از همه‌گیری ویروس کرونا، خیلی زود از برگشتن به وضعیت عادی صحبت کرد. و توضیح داد که ما به شرایط جدید عادت می‌کنیم. این حرف‌های گلدول در ادامه و تائید کننده مدل کلی نگاهیه که داره به پدیده‌ها. برای اینکه بهتر حرف‌های گلدول رو بفهمیم و بدونیم که چطوری به پدیده‌ها نگاه می‌کنه توی نامه‌ی دوم از سری خبرنامه‌های بی‌پلاس توضیحاتی دادیم. در اپیزودهای اول، نهم و دوازدهم پادکست فارسی بی‌پلاس هم از سه کتاب گلدول استثنایی‌ها، کتاب نقطه‌ی عطف و کتاب در یک چشم به هم زدن حرف زدیم. اشاره هم کردیم که گلدول منتقدانی هم داره. حالا نگاهی می‌کنیم به نقدهایی که به گلدول شده. از خلال این نقدها نشون می‌دیم که با چه دیدی مالکوم گلدول نویسنده‌ی خطرناکی میشه. و چطور میشه که از برگشتن به وضعیت عادی بعد از کرونا صحبت می‌کنه.
این متن قسمتیه از نامه‌ی دوم خبرنامه‌ی بی‌پلاس، نسخه‌ی کامل نامه‌ی دوم بی‌پلاس رو می‌تونید ببینید.
کتاب‌های گلدول سرگرمی یا متن علمی؟
اینکه از چه موضعی با کتاب‌های گلدول مواجه می‌شیم خیلی مهمه. دو موضع کلی میشه داشت. اول به عنوان سرگرمی دوم به عنوان متن علمی. در شکل اول داریم کتاب لذت‌بخشی می‌خونیم که نشونمون می‌ده میشه مسائل رو از زاویه‌های مختلفی دید. اما در شکل دوم ممکنه خواننده به عنوان یک بررسی دقیق علمی به نوشته‌های گلدول استناد کنه. شرایط وقتی حساس میشه که یادمون بیاد موضوع بیشتر کارهای گلدول چیه. گلدول درباره رفتار انسانی می‌نویسه. رفتارهای جوامع انسانی رو بررسی می‌کنه و از توش یک قانون‌مندی برای این رفتارها در می‌آره. اشکال عمده‌ای که منتقدین وارد می‌کنن اینه که رفتارهای انسانی که گلدول بررسی می‌کنه عموماً گسترده‌تر و پیچیده‌تر از چیزی هستن که بشه قانون‌مندی براشون قائل بود.
یعنی کار وقتی اشتباه میشه که بخوایم به عنوان مستندات علمی به نوشته‌های گلدول تکیه کنیم. یکی از مسائل جدی در مدل نگاه گلدول، اینه که مسائل پیچیده رو، به نفع همه‌فهم کردنشون، زیادی ساده می‌کنه. از اون مهم‌تر، خیلی وقت‌ها نتیجه‌گیر‌ی‌هاش بر پایه‌ی منطق و شواهد مناسبی نیست. منتقدها می‌گن این مسیر اشتباه باعث میشه درک درستی از واقعیت نداشته باشیم. در واقع برای ساده‌سازی، اومدیم شواهدی که متناقض با فرضیه‌ی اولیه بودن رو از مطالعات حذف کردیم.
یک مثال می‌زنی؟
مثلاً در کتاب نقطه‌ی عطف گلدول ادعا می‌کنه این تبلیغات گسترده نیست که یک کالا رو Trend و محبوب می‌کنه. اینجا گلدول، از تمام موارد نقض این ادعا که اتفاقا کم هم نیستن چشم‌پوشی کرده. این که چقدر چنین مدل برداشتی از نوشته‌های گلدول منصفانه یا درسته، خیلی مهم نیست. چیزی که مهمتره اینه که طیف وسیعی از خواننده‌ها، مسحور قلم و بیان شفاف و روایت‌های داستانیش میشن. دیگه حواسشون به شیوه استدلال نیست. نتیجه‌گیری رو دربست می‌پذیرن و بعد در بحث‌های مختلف ارجاع می‌دن به این نتیجه‌گیری‌های به ظاهر منطقی.
خلاصه کتاب نقطه عطف گلدول رو می‌تونید توی اپیزود ۹ پادکست خلاصه کتاب بی‌پلاس بشنوید
داستان خوب یا انسجام نوشته، کدوم مهمتره؟
چرا گلدول این طوری نتیجه‌گیری می‌کنه؟ جواب ساده اینه که چون خوب داستان گفتن براش از انسجام داشتن نوشته مهمتره. برای همین گاهی از استدلال‌هایی استفاده می‌کنه که هرچند کم‌دقت هستند ولی گروه بزرگتری از مخاطب‌ها رو درگیر و سرگرم می‌کنند. چیزی هم که صدای منتقدهاش رو در می‌آره همینه. نگرانیشون اینه که نفوذ و اثرگذاری بالای گلدول باعث میشه، طیف وسیع مخاطب‌ها به خطا حرفهاش رو به عنوان حقایق علمی باور کنن.
به تعبیری گلدول کارش مثل کارگردان‌هاییه که بر اساس داستان واقعی فیلم می‌سازن. مبنای کارش خط اصلی داستان واقعیه اما این‌قدر با نقاشی‌های جذاب، هیجان انگیز و داستان‌‌های جذاب و درگیرکننده این خط اصلی رو می‌پوشونه که سخت میشه مرز واقعیت و رنگ و لعاب اضافه شده بهش رو تشخیص داد.
پس چرا ما خوندن کتاب‌های گلدول رو پیشنهاد می‌دیم؟
ممکنه ما هم با بعضی از این انتقادها تا حدی موافق باشیم، اما همون طور که در وبلاگ فریکونومیکس اشاره شده، فارغ از اینکه چقدر تحلیل‌های گلدول دقیق یا بی‌عیب و نقص هستند میشه کتاب‌های گلدول رو خوند و لذت برد. مهم اینه که گلدول با آثارش باعث فکر کردن میشه. نکته اینه که از چه موضعی با نوشته‌هاش برخورد کنیم. اگر با شناخت درست سراغشون بریم هم سرگرم‌کننده هستن و هم آموزنده.
گلدول یادمون می‌ندازه که به هر مسئله از جهات مختلف میشه نگاه کرد. اما نباید عینک شکاکیت رو موقع خوندنش جا بگذاریم. اصل حرف اینه که هیچ استدلالی بدون تفکر و بررسی، پذیرفتنی نیست. ما هنوز هم نوشته‌های گلدول رو پیشنهاد می‌کنیم، نه فقط چون نثرش روونه و جذاب. بلکه بیشتر چون دید بهمون می‌ده. برای اینکه یادمون می‌ندازه به چه روش‌های دیگه‌ای میشه دید. گلدوم با کتاب‌هاش یادمون می‌ندازه که هر استدلالی رو چشم بسته قبول نکنیم. و می‌گه چطور باید به باورها شک کنیم. حتی به استدلال‌های خود گلدول.
از گلدول سه کتاب در فصل اول پادکست بی‌پلاس معرفی کردیم. کتاب‌های Outliers، The Tipping Point و Blink هر سه به فارسی ترجمه شدند. برای خرید کتاب‌های گلدول صفحه از کجا بخریم سایت بی‌پلاس رو ببینید.
مالکوم گلدول در کتاب استثنایی‌ها به تحقیقی اشاره می‌کند که در سال 1990 توسط اندرس اریکسون درباره‌ی نقش استعداد و بیشتر بخوانید
یک زمانی در خودم یک ضعفی شناسایی کردم. اینکه به اندازه‌ی کافی آزمایش نمی‌کنم. نه فقط در برابر حرف‌ها و بیشتر بخوانید
این روزها اگر در جستجوی پادکست فارسی معرفی کتاب باشید، تعداد گزینه‌هایی که احتمالا نظرتون رو جلب کنه چندان کم بیشتر بخوانید
همونطور که شما هم نتیجه گیری کردید خوندنش حتما مفیدتر از نخوندنش هستش
سلام و درود بر شما
من این نویسنده را به خاطر نوع دیدش به جهان خیلی دوست دارم. ایا پادکست دوست داشتنی و متفاوت از پادکست های دیگر، پادکست بی پلاس، غیر از اپیزود اول و نهم و دوازدهم ، بازم پادکستی از سایر کتاب‌ها یا سخنرانی های دیگر اینشون، تهیه کرده؟
خواهش میکنم من رو برای به دست اوردن ادرس این فایل ها راهنمایی کنید. فقط میخوام صوتی باشه اونم به زیبایی و شیوایی و جذابی بیان اقای دکتر علی بندری عزیز باشه
بسیار عالی و تشکر از علی جون بندری